W lipcu Sejm przegłosował ustawę rewitalizacyjną. Czy dzięki nowym regulacjom zmieni się podejście do rewitalizacji w miastach?
Jak podkreślają twórcy ustawy analiza dotychczasowych, ponad 20-letnich doświadczeń samorządów w prowadzeniu rewitalizacji, pokazała, że konieczne jest wprowadzenie zmian prawnych zapewniających jej kompleksowość i efektywność. Nowa ustawa ma zatem uporządkować i skoordynować podejście do rewitalizacji.
Pamiętajmy, że rewitalizacja nie dotyczy tylko przestrzeni miejskiej. Mówimy o niej także w wymiarze społecznym czy ekologicznym. To zatem nie tylko remonty kamienic, ale także działania aktywizacyjne, gospodarcze czy integrujące lokalną społeczność. Istotą rewitalizacji jest prowadzenie tych działań łącznie, tak aby się wzajemnie wzmacniały i uzupełniały.
Udział lokalnej społeczności
Zacznijmy od tego, że nowa ustawa kładzie silny akcent na partycypację społeczną, a więc realne włączenie społeczeństwa we wszystkie etapy procesu rewitalizacji – od planowania, przez realizację, po ocenę działań. Mieszkańcy mają zyskać poczucie, że zmiany w ich gminie kształtowane są z myślą o nich i przy ich udziale. Ma na to wpłynąć przede wszystkim prowadzenie różnorodnych konsultacji społecznych np. poprzez ankiety, wywiady, debaty czy warsztaty obejmujące wszystkich zainteresowanych. Ich wyniki będą musiały być podawane do publicznej wiadomości.
Gminne Programy Rewitalizacji
Nowa ustawa wprowadza pojęcie Gminnych Programów Rewitalizacji. Będą one podstawowym narzędziem prowadzenia rewitalizacji, zapewniającym jej kompleksowość oraz działania w ścisłej współpracy ze społecznością lokalną. Jego podstawą powinno być wyznaczenie obszarów wymagających działań oraz przedstawienie całościowej strategii ich prowadzenia. Programy będą podejmowane przez rady gminy w formie uchwały.
Komitety rewitalizacji
Udział mieszkańców w procesach rewitalizacji może być wzmocniony poprzez tzw. Komitety Rewitalizacji. W ich skład będą mogli wchodzić przedstawiciele lokalnej społeczności i gminy. Komitety będą miały doradczy i opiniujący. Będą współpracowały z samorządem w czasie przygotowania i realizacji procesu rewitalizacji.
Specjalne Strefy Rewitalizacji i miejscowe plany rewitalizacji
Ustawa przewiduje także dwa specjalne rozwiązania ułatwiające prowadzenie rewitalizacji w gminie. Nie będą one obowiązkowe – będą mogły być stosowane w zależności od potrzeb. Po pierwsze samorządy będą mogły tworzyć na obszarach rewitalizowanych tzw. Specjalne Strefy Rewitalizacji (SSR). Status SSR umożliwi korzystanie ze szczególnych udogodnień takich jak np. możliwość przyznania dotacji na remonty budynków. Drugim narzędziem będą tzw. miejscowe plany rewitalizacji – będzie to szczególna forma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, która będzie podstawą realizacji przekształceń urbanistycznych oraz prac inwestycyjno-budowlanych ujętych w Gminnym Programie Rewitalizacji.
Rekordowe środki na rewitalizację
W budżecie UE na lata 2014-2020 na rewitalizację przewidziano aż 25 mld zł. To dotychczas największy budżet na ten obszar. W starej perspektywie finansowej UE, w latach 2007-2013, było to ok. 8 mld zł. Według szacunków Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju w Polsce jest zdegradowanych ok. 20 proc. obszarów miast, zamieszkanych przez ok. 2,4 mln osób. Także we Włochach mamy obszary wymagające rewitalizacji – zarówno w wymiarze przestrzennym jak i społecznym. Miejmy nadzieję, że nowa ustawa otworzy drogę do szybszych zmian również w naszej dzielnicy.
Opracowanie na podstawie www.mir.gov.pl